Πύλη Ελευθερίας

Πρόκειται για πρόσφατη πύλη στο βόρειο τείχος της πόλης, στην περιοχή του μεσαιωνικού ταρσανά. Διανοίχθηκε επί Ιταλοκρατίας, το 1924, μεταξύ των δύο ορθογώνιων πύργων του μεγάλου μαγίστρου Heredia στον άξονα που οδηγεί στον μώλο και το φρούριο του Αγίου Νικολάου. Οι στενότερες καμάρες για τους πεζούς που την πλαισιώνουν είναι μεταγενέστερες. Πριν την Ενσωμάτωση η πύλη ήταν γνωστή ως Porta Nuova, ενώ στο ρυθμιστικό σχέδιο της μεσαιωνικής πόλης (Florestano di Fausto 1934) σημειώνεται ως Porta dei Cervi (=των Ελαφιών), μάλλον επειδή τότε υπήρχαν ήδη ελάφια στο τμήμα της τάφρου που διέσχιζε, τα οποία μπορούσαν να χαζεύουν οι περαστικοί.

Η πύλη της Ελευθερίας βρίσκεται στη θέση μεσαιωνικού ανοίγματος με χαμηλωμένο τόξο, μικρότερων διαστάσεων, που δεν διέσχιζε και το προτείχισμα στον ίδιο άξονα: το αντίστοιχο πέρασμα διατηρείται σφραγισμένο στο αντίκρημνο της τάφρου 37 μ. ανατολικότερα. Στο τμήμα του προτειχίσματος πίσω του υπάρχει σειρά από κανονιοθυρίδες στο ύψος του περιδρόμου που κάλυπταν το πέρασμα. Η πύλη αυτή στις μεσαιωνικές πηγές εμφανίζεται ως πύλη του Αγίου Νικολάου, προφανώς επειδή οδηγούσε στον ομώνυμο μώλο του Μαντρακιού και το αφιερωμένο στον άγιο ναΰδριο που βρισκόταν στην άκρη του, πριν την ανέγερση του ομώνυμου φρουρίου από τον μεγάλο μάγιστρο Πέτρο Ραϋμόνδο Zacosta (1464-66). Επέτρεπε την πρόσβαση στο μυχό του Μαντρακιού και πρέπει να την χρησιμοποιούσε κυρίως το προσωπικό του ταρσανά που λειτουργούσε στην περιοχή, εφόσον αυτό το τμήμα της παραλίας ήταν αποκλεισμένο: η επικοινωνία με τη δυτική πλευρά του Μαντρακιού διακοπτόταν από τείχος που ξεκινούσε από τον πύργο του Αποστόλου Πέτρου στα δυτικά και έβαινε βορειοανατολικά μέχρι τη θάλασσα. Η πύλη του Αγίου Νικολάου σφραγίσθηκε το 1501 από τον μεγάλο μάγιστρο Aubusson.

Η ονομασία πύλη της Ελευθερίας χρονολογείται από την Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου το 1947. Η σύνδεσή της με την παράπλευρη σε ορθή γωνία Πύλη του Ταρσανά επιτρέπει σήμερα τη διέλευση των οχημάτων από το Μαντράκι στο κύριο λιμάνι και το λιμάνι της Ακαντιάς μέσω της Πλατείας Σύμης εντός των τειχών.