Πύλη Ακαντιάς

Πρόσφατη πύλη, επίσης γνωστή ως πύλη του Κόβα. Το όνομά της προέρχεται από την ονομασία του αντίστοιχου λιμανιού, που έβλεπε προς τον θαλάσσιο δρόμο που οδηγούσε προς την Κρήτη (A Candia = προς τον Χάνδακα). Η πύλη διανοίχθηκε το 1935, επί Ιταλοκρατίας, στον τομέα της οχύρωσης που έλεγχε η ιπποτική ‘γλώσσα’ της Ιταλίας. Βρίσκεται 60 περίπου μ. βορειοανατολικά του προμαχώνα της Ιταλίας. Είχε προηγηθεί, το 1934, η εκπόνηση ειδικού ρυθμιστικού σχεδίου για τη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου από τον αρχιτέκτονα Florestano di Fausto που προέβλεπε, εκτός από τη διάνοιξη της πύλης, διανοίξεις δρόμων που καταπατούσαν τον μεσαιωνικό πολεοδομικό ιστό, κατεδαφίσεις κτιρίων και διαμόρφωση πλατειών, που επί το πλείστον δεν πραγματοποιήθηκαν.

Η διάνοιξη της πύλης έκοψε σε τρία τμήματα το πρόχωμα της Ιταλίας που είχε κατασκευάσει ο μεγάλος μάγιστρος Aubusson μεταξύ 1489 και 1503 για να προστατεύσει την νοτιοανατολική είσοδο στη μεσαιωνική τάφρο και το αδύναμο τείχος τηνς περιοχής. Το πρόχωμα αυτό, με κάτοψη σε σχήμα αμβλείας γωνίας και σπηρουνωτό πρόβολο πλαγιοκάλυψης μεταξύ των δύο σκελών, αποτελούσε προάγγελο των ευρωπαϊκών αμυντικών διατάξεων του 16ου αιώνα. Πίσω του, εκτός από την παλιά τάφρο, διατηρήθηκε και το παλιό προτείχισμα.

Διασχίζοντας την πύλη, είναι ορατές σε τομή διαδοχικές φάσεις της οχυρωματικής γραμμής. Σ' αυτές περιλαμβάνεται και η πρώτη φάση της ενίσχυσης του μεσαιωνικού τείχους των μέσων του 15ου αιώνα από την πίσω πλευρά, έργο του μεγάλου μαγίστρου Αμερίγου d'Amboise (1503-12). Το έργο συνεχίστηκε και ολοκληρώθηκε από τον διάδοχό του Φαβρίκιο del Carretto (1513-21) σε όλο το μήκος του χερσαίου τείχους της πόλης ως το σύμπλεγμα της πύλης Αμπουάζ.

Αμέσως μετά την είσοδο στη μεσαιωνική πόλη από την πύλη της Ακαντιάς, στην εσωτερική όψη του τείχους στα ανατολικά, διαγράφεται το ιερό του ορθόδοξου μεσαιωνικού ναού του Αγίου Παντελεήμονα. Ο ναός κτίστηκε από τον Aubusson σε ανάμνηση της μεγάλης νίκης των Ιωαννιτών κατά των Οθωμανών πολιορκητών την ημέρα της γιορτής του (27 Ιουλίου) το 1480. Αριστερά της κόγχης του ιερού του ναού έχει βρεθεί παρεκκλήσιο που ανήκε στον παρακείμενο Λατινικό ναό της Παναγίας της Νίκης που μάλλον καταστράφηκε κατά την πολιορκία της πόλης το 1522. Ο ναός αυτός, που δεν έχει ακόμη διερευνηθεί ανασκαφικά, είχε επίσης κτιστεί από τον Aubusson για να τιμήσει το θαύμα της Παναγίας που μνημονεύεται σε σχέση με τη νίκη του 1480.